bijna dood, Leonard Jacobson

Enkele jaren geleden in New York vroeg Lesley - een studente en vriendin van me - of ik een privé-sessie zou willen doen met een vriendin van haar die tamelijk ziek was geweest. Eigenlijk was Ellen te ziek om te reizen en ik zou haar moeten bezoeken op haar kamer op Long Island.Natuurlijk stemde ik toe. Dagen later.Ik ging naar de wachtkamer terwijl Lesley naar Ellens kamer ging om het bezoek aan te kondigen. Toen ik de wachtkamer verliet, ving Lesley mij op met een bezorgde trek in haar gezicht. 'Ze is er veel slechter aan toe dan ik had verwacht', legde ze uit. Ik volgde Lesley naar Ellens kamer. Ellen lag, gesteund door kussens, op een bed dat op een ziekenhuisbed leek. Ze had buisjes in haar neus en arm, en ze was erg bleek. Ik had het vermoeden dat ze niet lang meer te leven had. In eerste instantie voelde ik me een indringer. 'Ik ben er niet zeker van op welke manier ik iets voor je kan doen', zei ik. Ellens stem was slap en bibberig. 'Ik vond je boek mooi, je bent van zover gekomen, waarom blijf je niet even', antwoordde ze. Ze was erg lief, en ik was erg ontroerd door haar onschuld. Lesley verliet de kamer en wij waren alleen. Ik zat vijf minuten naast haar zonder te spreken. 'Wat voel je nu?' vroeg ik haar. Ze wachtte even alsof ze vanbinnen voelde. 'Ik ben bang. Ik ben bang om te sterven', zei ze. Ze begon te huilen. Ik nam haar hand en zat naast haar in volle aanwezigheid, terwijl ik direct in haar betraande ogen keek. Er was geen aanleiding te ontkennen dat haar dood naderde. 'Je mag best bang zijn', zei ik. Voel de angst maar. We gaan allemaal dood en we zijn allemaal bang om te sterven. En toch is de dood een onvermijdelijk deel van het leven.' We keken in elkaars ogen. Ik kon de angst binnen in haar zien. Hij grensde aan paniek. 'Vertel me weer wat je voelt', zei ik zachtjes. Ik wilde haar in contact brengen met haar gevoel. Ik wilde haar de angst laten voelen en ermee aanwezig zijn. 'Ik ben bang. Ik wil niet sterven.' Er kwamen nog meer tranen. 'Voel die angst' zei ik, en ik moedigde haar aan om aanwezig te blijven. 'Voel gewoon de angst! Probeer er niet van weg te gaan.' Ze leek op mijn voorstel in te gaan. Na een tijdje stopten de tranen. Er was een tamelijk lange periode van stilte. Haar ogen waren gesloten en ik bleef helemaal met haar aanwezig. Uiteindelijk sprak ze. 'De angst is gestopt', zei ze met enige verbazing. 'Ik voel me nu vredig'. Ze opende haar ogen en glimlachte naar me. 'Ik voel een diepe vrede. Het is prachtig', zei ze. 'Ik voel een diepe vrede. Het is prachtig', zei ze. Ze sloot haar ogen en verzonk in het gevoel van diepe vrede dat in haar opkwam. 'Dat is prachtig', herhaalde ze zachtjes enkele keren met nog steeds gesloten ogen. Plotseling lichtte haar hele gezicht op met de helderste glimlach. 'De engelen zijn hier', zei ze. 'Er zijn engelen bij me.' Haar gezichtsuitdrukking was een mengsel van verbazing en verrukking. 'Ze zeggen me dat alles precies goed is en dat er geen reden tot angst is.' Plotseling opende ze haar ogen en keek direct naar me. 'Ze vertellen me dat ze jou naar me toe gestuurd hebben.' We keken in stilte in elkaars ogen. Ze was erg aanwezig met me. Tussen ons beiden was er een bijzonder sterk gevoel van liefde aanwezig in dat eeuwige moment van NU. Haar hele wezen straalde zoveel licht uit dat ik nauwelijks haar gezicht kon zien. Ze ging werkelijk in licht op. 'Je lost op in licht', zei ik haar. 'Is dat werkelijk zo?' vroeg ze met de onschuld van een kind. Ik knikte en zij sloot haar ogen om het te voelen. 'Zelfs nog meer', zei ik zacht. En het was de waarheid. Haar hele lichaam straalde van licht en er was zoveel licht rond haar hoofd dat ik nauwelijks haar gelaatsuitdrukking kon zien. Ze ontspande en genoot van het feit dat ze in licht was getransformeerd. Enkele minuten gingen voorbij voordat er een nieuwe onthulling kwam. 'God is bij me', fluisterde ze met ontzag. 'God is bij me.' Ze verkeerde blijkbaar in een innerlijke staat van vervoering. Na een tijdje opende ze haar ogen. 'Ontzettend bedankt', fluisterde ze zacht. 'Ik ben nu klaar om te sterven. Ik ben niet bang meer.' 'Weet je het zeker?' vroeg ik. Ze knikte en met een glimlach sloot ze haar ogen, klaar om te sterven. Ik zat bij haar in aanwezigheid en stilte en we wachtten samen op haar dood. Na ongeveer twintig minuten verstoorde ik zachtjes de stilte. 'Hoe voel je je?' vroeg ik. Ze opende een oog. 'In feite voel ik me sterker', zei ze. 'Ik denk niet dat het vandaag gaat gebeuren.' Ik vertelde haar dat ik moest gaan, en vroeg haar of ze wilde dat ik morgen terug zou komen. Ze zei ja en dus keerde ik de volgende dag terug op dezelfde tijd. Een uur ging aangenaam voorbij zonder dat ze overleed. Eerlijk gezegd kwam ik de drie volgende dagen ook bij haar en elke dag werd ze sterker. Voor zover ik weet, leeft ze nog steeds, maar ik heb verder geen contact meer met haar onderhouden. Mijn ervaring met Ellen was één van de meest heilige gebeurtenissen van mijn leven en bevestigde wat ik al wist. Het is zo belangrijk om onze angsten te voelen en te erkennen, en aanwezig te blijven met al onze gevoelens in alle situaties, maar in het bijzonder bij een overlijdingssituatie.

Leonard Jacobson. warme groet jeltje

fasen van angst

Op het moment dat een arts tegen een patiënt zegt dat er geen behandeling meer mogelijk is, begint vaak al het stervensproces. In een aantal fasen wordt naar de dood toegeleefd. Elk daarvan kan korter of langer duren of zelfs meerdere keren worden doorgemaakt. Het kan ook gebeuren dat iemand niet verder komt dan een bepaalde fase, dit verschilt van persoon tot persoon. Volgens Elisabeth Kübler-Ross kunnen de volgende zes stadia onderscheiden worden: 1 ONZEKERHEID,VAGE OF BANGE VERMOEDENS. Soms houden zieken hun onzekerheid verborgen, maar als je goed oplet, kun je soms aan kleine gebaren de onzekerheid of onrust merken. Als iemand te kennen geeft dat hij wil praten over zijn onzekerheid, dan is het goed die persoon de gelegenheid daarvoor te geven. 2 ONTKENNING. Als iemand echt beseft hoe het met hem of haar is gesteld, dan is de eerste reactie ook vaak emotioneel en ontkennend. Niet willen praten over de mogelijkheid dood te gaan, kan ook een ontkenning van de realiteit zijn. 3 WOEDE EN OPSTAND De zieke vraagt zich af waarom nou juist hij of zij moet sterven. In deze periode kunnen allerlei verwijten worden gemaakt. Dit is een vorm van afreageren van de woede op de omgeving ( vaak de mensen waar je het meest van houd) [Noot van Jeltje; later zal ik nog een stukje plaatsen wat hier betrekking op heeft, gedragsverandering o.a.] 4 MARCHANDEREN De zieke wil het als het ware op een akkoordje gooien, hij zal allerlei manieren aangrijpen om uitstel te krijgen. Dit kan door weer nieuwe therapieën aan te gaan of nieuwe medicijnen uit te proberen. 5 DEPRESSIE,GROTE EENZAAMHEID EN ANGST. Als de stervende inziet dat herstel ondenkbaar is, kan hij of zij overvallen worden door een diep gevoel van eenzaamheid en angst voor wat nog te wachten staat. Probeer als buitenstaander de zieke te helpen om de wanhoop, de angst en het verdriet te uiten en bied troost door te praten of puur door je aanwezigheid. 6 AANVAARDING Aanvaarding volgt niet automatisch, het is eerder een soort drempeloverschrijding. Het is een belangrijke en diep ingrijpende gebeurtenis. De stervende gaat zijn dood onder ogen zien en geeft zich over,maar niet passief of willoos. Hij of zij zal afscheid willen nemen en heeft behoefte aan de nabijheid van dierbaren, zonder drukte of overmatige emoties. (Vanuit mijn ervaring, kan ik deze fasen bevestigen. Jeltje.)

Bron:Omarm het leven, gezond omgaan met ziekte en sterven, door: Renè Vendeville Warme groet Jeltje

Angst tijdens het stervensproces

De dood draagt een bijzondere spanning met zich mee. Al is er veel over gesproken en heb je meerdere sterfgevallen mee gemaakt, het overlijden van een vriend of familielid is altijd indrukwekkend. Vaak wordt het contact in de laatste periode intensiever, wat de betekenis die men voor elkaar heft nog eens onderstreept. Het kan gebeuren dat een ernstig zieke het leven nog langer kan vasthouden dan werd ingeschat, uit pure wilskracht. Een stervende kan zo verlangen naar de aanwezigheid van een geliefde, dat hij niet eerder de rust heeft om te sterven voordat die persoon aanwezig is.

Bron:Omarm het leven, gezond omgaan met ziekte en sterven,door: Rene Vendeville Warme groet Jeltje

troost

De liefde is de adem van de ziel Het woord troost vraagt nu om mijn aandacht. Ineens is het begrip me helder. Troost is een bescheiden, maar niet te onderschatten kracht. Het geeft hoop, zelfs als het leven hopeloos lijkt. Troosten hangt samen met liefde. Het is juist onvoorwaardelijke liefde dat een mens in nood nodig heeft. Liefde verdrijft de eenzaamheid en geneest de pijn. Onvoorwaardelijke liefde zit diep in elk mens verscholen en komt pas naar buiten als je de deur openzet. Een mens die alles bezit, maar geen liefde kent, behoort tot de armsten onder de allerarmsten. Daarbij moet de onvoorwaardelijke liefde niet worden verward met verliefdheid. Ik sloot de liefde, na het overlijden van Sem, buiten en liet haar niet meer toe. Het gebrek aan liefde maakte het leven nog zwaarder en pijnlijker tot een nauwelijks te dragen last. Onze ziel heeft net zo dringend liefde nodig, als het lichaam zuurstof. De liefde is de adem van de ziel.

Citaat uit De Vlindertuin van Hans Peter Roel Warme groet Jeltje