stervensstadia inleiding afsluiting

Deze fasen die optreden bij verlies en sterven hebben inderdaad duidelijke parallellen in de fasen van spirituele groei: de vaak grillige, verwarrende veranderingen die gepaard gaan met de dood van een gescheiden, afzonderlijk 'zelf' wanneer we opgaan in het grotere geheel - momenten van ontkenning, van weerstand tegen hoe de dingen zijn en woede over hun niet voldoen aan onze voorstellingen. Momenten van wanhoop, van je openstellen voor hoe de dingen zijn, en weer terugvallen in dezelfde valkuil. Het is niet zozeer één, twee, drie, vier, fijf of a t/m z, zo gemakkelijk en geordend verloopt het meestal niet. Zelfs het idee van fasen is een vertekening van de waarheid omdat het iets dat vloeiend en procesmatig is, solide afbakeningen verleent. Je moet deze verschillende fasen niet zozeer beschouwen als het onbetwijfelbare werkelijkheidsmodel, maar als een hulpmiddel in de zin van een aanwijzing dat je het vergankelijke van alles herkent en niet zozeer anderen ziet in termen van wat zij zullen zijn of worden als wel in termen van wat zij op dit moment zijn. Om hen te raken in de levende werkelijkheid van wie of wat zij op dit moment zijn, om samen deel te hebben aan de werkelijkheid die de dood overschrijdt. Voor sommigen is het idee van de verschillende fasen van het stervensproces een manier om de levende waarheid van de dood te verhullen in ideeën en modellen. Voor velen geven zulke concepten aanleiding tot wat je zou kunnen noemen het verbreken van het directe contact met het stervensproces door wat in wezen een vloeiend geheel, een stroom is te 'concretiseren' en op te delen in concrete stukjes. Hoe vaak heb ik niet horen zeggen: 'Hij is nu aan het ontkennen' of 'Hij is nu in de woede-fase', of 'Nu zit hij in de depressie'. Mensen zijn geen fasen, je kunt ze niet voor langere tijd in een model duwen. Ieder wezen is een proces dat zich constant voortbeweegt in de richting van vervulling. Stephen Levine

Warme groet Jeltje