er echt zijn voor de ander.

Wanneer je werkt met ernstig zieke patiënten, is het belangrijk dat je je bewust blijft dat niet 'jij' het bent die iets moet doen. Je hoeft er alleen maar voor te zorgen dat je niet in de weg loopt zodat de geëigende respons op dat specifieke moment zich kan manifesteren. Je hoeft niemand te redden, alleen jezelf. Werken met stervenden is werken aan jezelf. Een van de valkuilen van dit werk als je denkt in termen van 'helpen' is de neiging om jouw dood op een ander te projecteren. Maar niemand anders kan jouw dood voor jou sterven. Je zou willen sterven voorafgegaan door hemelse herauten en trompetgeschal, je adem volgend recht het lichaam uit. Maar dat is jouw eigen voorstelling. Je kunt niet een ander jouw dood laten sterven. Daar zul je zelf aan moeten werken, ook nu op dit moment. En wat je daar nu aan doet, dat zal je bagage zijn als jouw laatste ogenblik zal zijn gekomen. Nu gaat het om de dood van een ander. Je bent niet aanwezig om die ander te redden. Je bent daar om te functioneren als ruimte waarbinnen zij kunnen doen wat voor hen noodzakelijk is zonder dat jij hun laatste ogenblik in enigerlei wijze medebepaalt. Wanneer je de pijn van de ander tegemoet treedt met angst, is er veelal sprake van iets dat medelijden wordt genoemd. Wanneer medelijden jouw motivatie is, is je handelen gebaseerd op de afkeer die je hebt jegens het ervaren van een situatie zoals een ander die op dat moment ervaart. Je wilt dan eigenlijk hun ongemak verlichten ten einde je eigen ongemak te verlichten. Medelijden schept meer pijn en scheiding. Wanneer je de pijn van de ander vanuit liefde tegemoet treedt, is er sprake van mededogen. Mededogen is in wezen ruimte. Wat die ander ook ervaart, jij hebt er in je hart ruimte voor. Dan wordt het tot werken aan jezelf - loslaten, je open stellen, de ander binnenin jezelf ervaren. Dan trek je je niet terug in jezelf wanneer de ander ongelooflijke pijn lijdt, ook al kun je niets doen om die te verlichten. Wanneer anderen 'help me' tegen je zeggen, blijft je hart zacht en open, en deel je de pijn van de ander zonder dat jouw bewustzijn zich sluit om die pijn. In je hart ruimte hebben voor welke pijn dan ook die opduikt, geen onderscheid maken tussen 'ik' en 'anderen', dat is mededogen koesteren. Stephen Levine Warme groet Jeltje