de omgeving en pijn

Onze pijn wordt voor een groot deel versterkt door onze omgeving die niet wil dat we pijn lijden. Een heleboel mensen die ons zouden willen helpen - doktoren, verpleegsters, familieleden, therapeuten - roepen vanuit hun eigen angst voor pijn juist verzet op met opmerkingen als 'O arme schat toch!' of met de manier waarop ze hun gezicht vertrekken, waardoor de pijn van degene die ze willen helpen alleen nog maar erger wordt.
Wie niets met pijn te maken wil hebben, wie pijn onaanvaardbaar vindt, kan een ander nauwelijks de moed geven om direct in die ervaring door te dringen, kan zelf niet de moed opbrengen om het verzet en het vasthouden aan de pijn te doorbreken, waardoor het lijden alleen maar groter wordt.
Pijn wordt door de meeste mensen behandeld als een ramp. Er zijn maar weinig mensen die een diepgaand onderzoek naar die pijn zien als een genade. Zoals iemand, nadat hij zich voor zijn pijn had opengesteld en deze terdege had onderzocht, zei: 'Het is niet alleen de pijn in mijn rugge graat, mijn hoofd of mijn botten, het zijn alle pijn uit mijn leven, waaraan ik me heb proberen te onttrekken, waardoor ik me gekerkerd voel. Doordat ik nu lig te kijken naar de pijn in mijn lichaam, zie ik hoe weinig ruimte ik heb gegeven aan de pijn die ik in mijn leven, in mijn geest heb ervaren.'
Stephen Levine