geen spoor nalaten

Wanneer we de overvloed aan spirituele literatuur beschouwen, de biografieën van heiligen, de aan het sterven gewijde spreuken uit de Zen-traditie, de verhalen van Roshi's met hun onuitputtelijke humor en het gemak waarmee zij stierven, zien we keer op keer voorbeelden van mensen die 'bewust' stierven, hun lichaam in eerbied hielden maar er geen moeite mee hadden het achter zich te laten, die hun zaken van moment tot moment al op orde hadden gesteld; die zoals Suzuki-roshi het omschreef: "Hun leven leefden zonder een spoor na te laten." Het is dit 'geen spoor nalaten', het afhandelen van alles op het moment dat het opduikt, dat het mogelijk maakt het lichaam te verlaten of iedere nacht te gaan slapen met dezelfde gelijkmoedigheid en in de wetenschap dat er niets te doen valt, dat er niets is dat niet gedaan is? Hierop aan sluit een andere uitspraak van Suzuki-roshi: "Zelfs als de zon in het westen zou opkomen, kent de bodhisattva (de wijze die zich dienstbaar opstelt jegens allen) slechts één weg." Basho, de grote Japanse dichter, schreef: "Van de vroegste tijd af was het de gewoonte om een doodslied achter te laten en misschien zou ik hetzelfde moeten doen. Maar ieder ogenblik van het leven is het laatste, ieder gedicht is een doodslied! Waarom zou ik er dan op dit moment een schrijven? In deze, mijn laatste uren heb ik geen gedicht." Precies als toen meester Ta-kuan stierf en zijn leerlingen hem vroegen een laatste gedicht te schrijven en hij weigerde. Toen zij er op aan bleven dringen, schreef hij het Japanse karakter voor 'droom' neer, en stierf het volgende moment. Wanneer we zulke verhalen horen, zijn we bang dat wij deze mate van bewustwording, deze ruimte om binnen te kunnen sterven, nooit zullen kunnen realiseren, maar dat is niet wat ik om me heen gezien heb. en zie. Vaak brengt juist de dood het beste in ons naar boven. Bij velen komt een levenslang hunkeren naar de waarheid op dat moment naar buiten. Stephen Levine

warme groet Jeltje